Sole nieorganiczne

Sole nieorganiczne wśród komórki, są to przede wszystkiem chlorki, węglany i fosforany Na, K, Ca i Mg; rzadziej trafiają się siarczany. Są to przeważnie sole zasadowe lub obojętne; ich obecności nadaje też żywej komórce reakcję alkaliczną. W komórkaeh roślinnych pospolite są sole K, natomiast u zwierząt sole Na. Rośliny czerpią te sole z ziemi, gdzie ich zapas znajduje się w postaci rozkruszonych skał; z ciała roślin biorą je potem zwierzęta. Każde zwierzę potrzebuje, od pierwszych okresów rozwoju do końca życia pewnej ilości określonych soli; bez nich żyć nie może i ginie tak, jakby zginęło bez wszelkiego pokarmu. Rola soli jest bardzo ważna, zarówno pod względem chemicznym, jak i fizycznym. Ich znaczenie chemiczne będzie szczegółowo omówione przy sposobności omawiania procesów odżywiania się. Fizyczne znaczenie soli jest bardzo różnorodne; ich obecność jest warunkiem przewodzenia prądu elektrycznego w komórce; przez ich jonizację i nierównomierne rozmieszczenie ich ładunków elektrycznych dochodzą do skutku zjawiska wytwarzania się prądu elektrycznego wśród komórek i tkanek; jako ciała osmotycznie czynne mogą one przyciągać do wnętrza komórki pewną ilość wody, a przez to powodują jej rozdęcie i rozpięcie Ścian, czyli zjawisko ciśnienia wewnątrz komórek lub turgoru komórkowego; gromadne sie w postaci stałej, mogą tworzyć podporę komórek, bądź to jako szkielet wewnątrz komórkowy (u niższych zwierząt), bądź też jako substaneye, gromadzące się między komórkami (np. w kości lub zębinie). Z powodu tak różnorodnego działania ich ilość i jakość nie może bardzo zmieniać się w komórkach i w ich otoczeniu, jeśli nie mają równocześnie zmienić się przejawy życia komórek. Gdyby bowiem w otoczeniu komórki nagle zwiększyła się znacznie ilość soli, to, z powodu ich działania jako ciał osmotycznie czynnych, musiałaby wystąpić z kosmówki pewna ilość wody; to zaś powoduje zjawisko zmiany postaci komórek, ich kurczenie się lub zbijanie się ich ciała w nieregularne bryłki lub kule (tzw. plazmolyza). Odwrotnie jeśli w otoczeniu komórek braknie soli, to otaczająca woda zacznie nadmiernie wnikać do ciała komórek i spowoduje jego napęcznienie. Takie roztwory soli, których stężenie jest tak dobrane, ii nie powoduje ani skurczenia się ani pęcznienia komórek w nich zanurzonych, nazywamy roztworami fizyologicznymi. — Sole działają jednak nie tylko pod względem fizycznym, lecz i chemicznym; niektóre sole, występujące normalnie w organizmie, mogą być dla niego trujące jeśli działają w zbyt wielkiem stężeniu; pewne zaś sole mają tę właściwość, iż o ile są zmieszane z innemi, normalnie wśród organizmow spotykanemi, to nie są trujące, lecz stają się natychmiast szkodliwe, jeśli działają same, nie w mieszaninie. Tak n. p. dla wielu zwierząt morskich jest trujący czy sty roztwór KOI, t. j. soli, która znajduje się w normalnej wodzie morskiej w dość znacznej ilości; jeśli się jednak doda do tejże soli roztworu Ca C12 w odpowiedniej ilości, to działanie trujące KCI zostaje zniesione. To zaś ciekawe, że ten sam roztwór CaC12 który służy do zniesienia działania KCI, użyty sam, znów działa trująco. Występuje więc antagonistyczny Wpływ soli K i soli Ca, które nawzajem znoszą swe szkodliwe działanie. Takie roztwory mieszane, w których różne sole znajdują się w tym stosunku do siebie, iż szkodliwe działanie każdej z nich jest zniesione odpowiednią ilością innej soli, nazywamy roztworami fizyologicznie zrównoważonymi. Takim zaś fizyologicznie zrównoważonym roztworem jest 11. p. dla zwierząt morskich — woda morska, dla komórek ciała ssących zwierząt — osocze ich krwi. [hasła pokrewne: oesophagitis , mucyny , funkcja poznawcza  ]