Ciałka czerwone. Patrząc na kroplę krwi ludzkiej przez mikroskop, spostrzegamy, że prawie całe pole mikroskopowe pokryte jest „ciałkami czerwonemi” które zrazu nawieszone w przezroczystem osoczu, układają się w najrozmaitsze grupy, rulony i t d. Ciałka te obserwowane pojedynczo, posiadają barwę zielonkawożółtą, w warstwach zaś grubszych — barwę czerwonQ. Barwę zawdzięczają one obecności specyalnego barwika — hemoglobiny. Pierwszy, który dostrzegł we krwi ciałka czerwone, był Włoch Malpighi (1661), Leeuwenhoekowi (1673) zaś zawdzięczamy pierwszy dokładniejszy ich opis.

Krew krąży po ustroju w t. zw. systemie krwionośnym, składającym się z serca i naczyń krwionośnych. Serce jest to kurczliwy mięsień w kształcie worka, którego skurcze rytmiczne są głównem źródłem ruchu krwi, naczynia zaś krwionośne są to mniej lub więcej plastyczne rurki o swoistej budowie ścian, tworzące liczne rozgałęzienia. Serce człowieka i ssaków składa się z czterech części: dwóch przedsionków i z dwóch komór.

Ponieważ liczba przeciętna ciałek czerwonych w 1 mm3 wynosi 5.000.000, przeto przyjmując przeciętną ilość krwi u człowieka według Welckera równą 4.400 litrów, musielibyśmy przyjść do przekonania, że ogólna przeciętna liczba wszystkich ciałek stanowi 22.1012. Oczywiście, że cyfry takie przyjąć należy z zastrzeżeniem i ostrożnością wielką; mają one bowiem tylko znaczenie obrazowych przykładów pedagogicznych. Każdy przytem uczący się fizyologii, a zwłaszcza lekarz, uświadomić sobie powinien, że każda cecha życiowa lub proces nie jest schematem, lecz zjawiskiem, posiadającem wybitną indywidualność i zależnem od wielu bardzo warunków. Liczba ciałek krwi, jak to już zaznaczono wyżej, zmienia się nie tylko w zależności od gatunku zwierzęcia, jego wieku, płci, lecz od miejsca, z którego krew…

Badając wpływ tych czynników, często zaobserwować można zjawisko występowania barwika krwi z ciałek, czyli zjawiska hemolizy. Po utracie hemoglobiny przedstawia się ciałko jako blady „cień częstokroć o podwójnym konturze i w tej postaci stanowi według Rolleta szkielet czyli stromat ciałka czerwonego, Ponieważ w eliptycznych ciałkach zimnokrwistych pod wpływem 20 amoniaku wody nasyconej bezwodnikiem kwasu lub wody zwykłej, odbarwia się cała część obwodowa ciałka, barwik zaś skupia się dookoła jądra, Brucke sądzil, że ciałko składa się z 2 części; przezroczysty szkielet nazwał „oikoidem, a pozostałą małą część, zawierającą barwik „zooidem. Sprawa szczegółów budowy ciałek, w której sztucznie szukano podobieństwa do komórki roślinnej, nie posiada dziś już wielkiego znaczenia, badane bowiem przy…

Krew przy obliczaniu ciałek zazwyczaj rozcieńczamy w ściśle określonym stosunku za pomocą płynów obojętnych dla ciałek, lub utrwalających je. Najczęściej używany płyn Hayema ma skład nasublimati 0,5, Natrisulfur. 5,0, Natrichlorat 2,0, Aquaedest. 200 0. Do rozcieńczenia zaś służy mieszalnik.

Z pośród innych metod ogólnie stosowaną i łatwą jest metoda określenia objętości ciałek i osocza za pomocą hematokrytu Hedinza. Hematokryt składa się z wirówki oraz dwóch cienkich rurek szklanych z 50-ma podziałkami milimetrowemi. Obiedwie rurki wypełnia się dokładnie krwią zwykłą lub rozcieńczoną dwukrotnie i wprowadza się w szybki ruch obrotowy za pomocą wirówki. Przy odpowiedniej szybkości obrotów (8000 na minutę) już po minutach ciałka czerwone, jako cięższe, tworzą jednolity slup czerwony w odśrodkowej części rurek. Liczba podziałki wskazuje objętość słupa krwinek czerwonych w milimetrach sześciennych, zawierającą się w 50 mm3 krwi.